Begin van een nieuw tijdperk voor virtual reality.
Met de release van de Oculus Quest 2 gaat er een wereld open voor het grootschalig uitrollen van virtual reality voor de zakelijke markt.
Lees verderOnderzoek: virtual Reality succesvol in training partnergeweld.
Uit onderzoek van Reclassering Nederland blijkt dat VR met de juiste vorm van interactie grote impact kan uitoefenen op gedragsverandering bij daders van huiselijk geweld. Lees meer over het onderzoek naar VR Huiselijk geweld.
Hoe de huiselijk geweld pilot: ’Vergeet mij niet’ (prototype) heeft geleid tot gedragsverandering bij plegers van huiselijk geweld.
Voordat de virtual reality (afgekort: VR) bril wordt opgezet, neemt de gebruiker de volgende rol aan:
Je heet Joris, je zit op de basisschool en hebt een aantal vriendjes. Joris houdt van knutselen en van voetbal. Hij heeft een babyzusje genaamd Kim. ’s Avonds zit hij vaak alleen op zijn kamer.. Hierna begint de simulatie. Jij bent Joris. Je kijkt en loopt rond in jouw kinderkamer. Het is laat op de avond en je hoort vader thuiskomen. Jouw blijdschap is van korte duur, want moeder stormt direct op vader af. Zo wordt de ruzie, beneden op de gang veroorzaakt. Moeder verdenkt vader van vreemdgaan en is gefrustreerd dat zij de hele dag druk de kinderen moet verzorgen en hij maar laat thuis blijft komen. Jij ziet het allemaal niet goed, maar je hoort de hele ruzie. Kim begint te huilen en moeder dreigt met ‘de kinderen’ weg te gaan. Op dat moment escaleert de ruzie, glasgerinkel is te horen op de gang. Door de kier van de deur zie jij vader en moeder staan. Kim begint steeds harder te huilen. Vader verliest zijn controle en geeft moeder een mep in haar gezicht. Moeder valt vervolgens vader woedend aan. Terwijl Kim begint te krijsen laat moeder, die tegen de grond is gegooid, ook haar tranen gaan. Ze kruipt de kinderkamer in waar jij staat en zegt tegen jou: ’Niks aan de hand Joris, papa en mama hebben gewoon een beetje ruzie’. Dit is het dagelijks leven door de ogen van Joris…
Wat zou er gebeuren als het mogelijk zou zijn voor de deelnemers om zelf te ervaren, hoe het is om de ruzie tussen ouders vanuit de ogen van een kind mee te maken?
Onderzoek met de ‘Vergeet mij niet’ pilot bij BORG
Reclassering Nederland verzorgt met haar BORG (Beëindig Onderling Relationeel Geweld) programma, trainingen aan daders van partnergeweld die onder toezicht staan van justitie. Deze training is vooral gefocust op bewustwording en gedragsverandering van deze groep. De training is verdeeld in modules, met één module over de gevolgen van het geweld. Deze module, waarbij de deelnemers praten over het geweld zelf, blijkt lastig te zijn. Vaak beseffen daders niet dat het geweld schadelijke effecten heeft op de kinderen, aangezien zij er niet direct bij betrokken zijn. Daders beweren vaak dat de kinderen niet onder de ruzies lijden, de ruzies überhaupt niet horen of uiteindelijk vergeten. Er bleek naast het praten, nog een andere manier nodig te zijn om door te dringen bij deze groep aan de hand van spiegelen. Wat zou er gebeuren als het mogelijk zou zijn voor de deelnemers om zelf te ervaren, hoe het is om de ruzie tussen ouders vanuit de ogen van een kind mee te maken?
Exact deze nieuwe vorm van inleven wordt geboden met de simulatie ‘Vergeet Mij Niet’. Dit prototype is ontwikkeld door Enliven Media in opdracht van het Ministerie van Justitie en Veiligheid. Reclassering Nederland onderzocht wat voor effect de simulatie op de deelnemers heeft, en of er op de lange termijn (na zes weken) daadwerkelijk sprake was van enige vorm van gedachte- en gedragsverandering.
Recent onderzoek toont aan dat VR een impact kan uitoefenen op gedragsbeïnvloeding.
Virtual reality: een levendige beleving in een veilige omgeving
Deze gesimuleerde driedimensionale omgeving via een computer, ook wel schijnwerkelijkheid genoemd, dompelt de gebruiker volledig in een andere wereld. De gebruiker wordt door middel van een speciale VR-bril (ofwel Head Mounted Display) en hoofdtelefoon verplaatst in een virtuele wereld, alsof het de werkelijkheid is. Deze immersieve ervaring sluit de gebruiker af van de werkelijkheid en neemt zijn ogen en oren mee door de beleving.
De technologie biedt twee manieren van virtuele werkelijkheden: de één is 360 graden video en de ander is interactieve VR. Deze worden wellicht met elkaar vergeleken, maar bieden een totaal andere ervaring. 360 graden video’s kunnen indringend zijn en bieden een verbrede blik. Echter creëert de ontwikkelaar veel afstand omdat de gebruiker passief deelneemt en van een afstand toekijkt. Uit recent onderzoek blijkt dat VR met de juiste vorm van interactie een impact kan uitoefenen op gedragsbeïnvloeding. Door middel van VR-training krijgt de gebruiker meteen feedback op zijn gedrag. Op deze manier kan er nieuw gedrag geoefend worden in een gecontroleerde en veilige omgeving. Dit kan met 360 graden video niet of nauwelijks worden bereikt, vanwege het passieve karakter van dit medium.
7 op de 10 deelnemers heeft gedragsverandering bij zichzelf opgemerkt.
Van kortstondig resultaat tot effectieve impact
De geloofwaardigheid van de VR-simulatie kwam bij het merendeel van de deelnemers positief over. De deelnemers gaven aan zich net zo gevoeld te hebben als het jongetje Joris. Veel emotie kwam los tijdens deze simulatie. De emoties die het vaakst werden genoemd zijn verdriet, machteloosheid en bezorgdheid. Daarnaast werd er een scala van gevoelens genoemd door de deelnemers zoals: boosheid, angst, onveiligheid en moedeloosheid. Bedolven onder angst hadden de meeste deelnemers willen ingrijpen tijdens de ruzie. Spannend was het zeker. Bezorgdheid over de veiligheid van moeder en zusje kwamen ook ter sprake tijdens de beleving. Het opvallende was dat er slechts enkele deelnemers waren die zich zorgen maakten om hun eigen veiligheid. De herkenbaarheid van het scenario stond hoog in het vaandel bij de deelnemers. Het gros van de deelnemers vond de VR-ervaring een toegevoegde waarde hebben tijdens hun BORG training.
Na zes weken hebben ongeveer zeven op de tien deelnemers verandering bij zichzelf opgemerkt. Deelnemers gaven aan meer besef te hebben van het feit dat de kinderen onder de ruzies lijden. Ook gaf het gros nu toe beter te weten, hoe het voor de kinderen voelt om getuige van de ruzies tussen hun ouders te zijn. De deelnemers vertelden dat zij nu, bij een dreigende of lopende ruzie in het nabij zijn van de kinderen, beter in staat zijn de ruzie te beëindigen. Tevens kwamen zij tot het inzicht dat hun agressieve gedrag tegen hun partner en geweld in het algemeen, een negatief effect zou hebben op de kinderen. Door deze gedragsverandering vonden alle deelnemers zichzelf een betere vader. Daarnaast gaven sommigen aan oprechte schuldgevoelens te hebben gekregen. Een aantal daarvan voelden zich schuldig over de ruzies thuis, waar de kinderen onder hebben geleden. Unaniem hadden de deelnemers de indruk het vertrouwen van de kinderen te hebben geschaad met de terugkerende ruzies.
Een conclusie met oog op een verbeterde toekomst
De simulatie van de ruziënde ouders had een grote impact op de deelnemers. Zo sterk, dat het bij enkelen herinneringen van vroeger omhoog bracht. De simulatie mocht dan wel ‘cartoonachtig’ ogen, maar het nam de deelnemers mee het verhaal in. De boodschap is helder, omdat het verhaal een dagelijkse situatie betreft en het geweld niet wordt overdreven. Je kunnen inleven, is de kern van de gehele immersie. De BORG trainers merkten op dat deelnemers makkelijker konden praten over de geweldsituaties na de beleving van de VR-simulatie. Het gespreksonderwerp was onvermijdelijk. De simulatie heeft de deelnemers kennelijk geraakt op een diepere gevoelslaag. De deelnemers konden zich letterlijk verplaatsen in de positie van het kind. Hierdoor konden de deelnemers zich kwetsbaar opstellen en inspelen op de behoeftes van hun eigen kinderen. De gedragsverandering kwam tot stand doordat de deelnemers konden reflecteren op hun gedrag.
Begin 2018 is er een subsidie beschikbaar gesteld voor de doorontwikkeling van deze simulatie. Hierin zullen verbeteringen worden doorgevoerd zoals een realistischer vormgegeven kamer en levensechte animaties. Hieronder een klein voorproefje (eerste conceptfase) van de kamer.
Deze toepassing van VR biedt op deze wijze ontzettend veel mogelijkheden om empathie te vergroten omtrent verschillende maatschappelijke onderwerpen. Deze zijn breed inzetbaar bij bijvoorbeeld daders, omstanders, slachtoffers en (aanstaande) professionals. Het komend jaar worden er meerdere simulaties ontwikkeld rondom diverse onderwerpen, waaronder licht verstandelijke beperking, buurtoverlast (probleemwijken) en slachtofferschap van overvallen. Net zoals het succesverhaal van de ‘Vergeet mij niet’ huiselijk geweld simulatie, is ons doel om de komende jaren meer succesverhalen te creëren.
Op de hoogte blijven van de ontwikkelingen rondom dit product? Schrijft u zich dan hier in voor onze nieuwsbrieven. Benieuwd naar de implementatie van dit product binnen uw organisatie? Neem dan gerust contact met ons op. Deelnemen aan de (door)ontwikkeling van één van onze simulaties of zelf een idee voorstellen? Op www.enlivenmedia.nl vindt u een overzicht van de laatste projecten. Wij zien uw verzoek of voorstel graag tegemoet. Dit kan via het ‘word-partner’ formulier op onze website.
Dit artikel is een samenvatting van: ‘Vergeet Mij Niet’: hoe ruziënde ouders in een virtuele omgeving de emoties van plegers van partnergeweld beïnvloeden. Geschreven door Renée Henskens, Bernd Wondergem, Jolanda Mooij, Christel van Zon en Lisette Schoutens en gepubliceerd in het Proces tijdschrift.
